EKOmuzeum Ziemi Przecławskiej

W roku 1398, poświadczone jest istnienie Tuszymy, należącej wówczas do parafii Rzochów. W 1459r. należąca do Feliksa tarnowskiego Tuszyma, była jednym bagniskiem, częściowo jedynie osychającym. W 1456r. koło Przecławia, pojawia się nazwa Tuszyma Nowa. Wioska powstała wzdłuż szlaku kupieckiego prowadzącego z Węgier do Sandomierza. Posiadający własne sołectwo Tuszymę Nową, w 1510r.nazwano Zawadką. Zawadka należała do parafii Przecław, zaś Tuszyma do parafii rzochowskiej. Od drugiej połowy XVI w. występuje już tylko jedna nazwa- Tuszyma. Obok niej, prawdopodobnie od jej wschodniej strony, leżał Kościelów (Kasztelów), wchłonięty później przez rozrastającą się Tuszymę. Z roku 1536 pochodzi wzmianka o dwóch dużych stawach i dwóch małych w okolicy wioski. Przez wioskę przepływała wówczas rzeka Tuszymka. Jeszcze za czasów Franciszka Józefa w Tuszymie zbudowano pierwszą w rejonie Przecławia murowana szkołę. Budynek został oddany do użytku w 1913r. Dziś zabytkowym budynkiem starej szkoły mieści się Urząd Pocztowy i Biblioteka Publiczna. Nowy, okazały budynek Szkoły Podstawowej w Tuszymie oddano do użytku w 1994r. a rok później salę gimnastyczną z zapleczem i salą gimnastyki korekcyjnej. W okresie międzywojennym w Tuszymie było Stronnictwo Ludowe, posiadające własny sztandar. Stronnictwo organizowało Święcone, Jasełka i zabawy. W wiosce stał wówczas drewniany wiatrak i pracował murowany młyn. Niektórzy rolnicy hodowali owce. W Tuszymie wyrabiano kosze z korzeni sosny wykorzystywane do celów gospodarczych, a z owczej wełny ubrania. "Posłańca wiejskiego" - Herolda, nazwano tu "Wartnikiem". Ostatni wartnik, nie jaki Rusin, nie posiadał trąbki i chodził pieszo. Mieszkańcy Tuszymy korzystali z biblioteki znajdującej się w Domu Ludowym w Przecławiu, gdzie za wypożyczenie ksiązki płaciło się dwa grosze. Piłsudczycy prenumerowali gazetę "Kurierek Codzienny", a chłopi "Piasta". Prasa przychodziła poprzez pocztę w Dąbiu. W 1940r. Niemcy wysiedlili wioskę, dając mieszkańcom 100 złotych odszkodowania "na głowę". Domy mieszkańców zostały zburzone, a potem zaorane. Pola uprawiali mieszkańcy, którzy zgodzili się pracować u "Bauera", niemieckiego osadnika. Po wojnie mieszkańcy powrócili do wioski. Niektóre części wioski zachowały zwyczajowe nazwy: Chęcin, Kolonia, Błonie, Dąbie, Tuszyma- Wał, Pikułówka, Kościelów, Przemiarki, Środek, Przyszkolne. W czasie I wojny światowej, obok wsi Biały Bór, wojska austriacko- niemieckie stoczyły bitwę z Rosjanami. Na pograniczu Białego Boru i Tuszymy, przy drodze prowadzącej do Białego Boru, jest cmentarz, gdzie zostali pochowani żołnierze z I, a potem II wojny światowej. Znajdują się tam mogiły zbiorowe. Na środku ogrodzonego cmentarza usypano kopiec, na którym wznosi się drewniany krzyż. Mogiłą opiekują się uczniowie Szkoły Podstawowej w Tuszymie. Każdego roku w dzień zaduszny odprawiane SA tam msze Święte. Na terenie wioski Tuszymy znajduje się osobowy przystanek kolejowy o historycznej nazwie "Przecław- Tuszyma".
 

 

     Część dawanej wioski Dąbie, należy do wioski Tuszyma. Z 1576r. pochodzi pierwsza wzmianka o Dąbiu. Dawna wieś, miała w swoim herbie dąb. W 1921r. miejscowość Dąbie posiadała 931 mieszkańców. W Dąbiu dokonano najbardziej znaczących odkryć archeologicznych w regionie. Przy drodze Dąbie - Ocieka, na powierzchni ośmiu arów, odnaleziono niewielką wczesnośredniowieczną osadę, składającą się z pięciu jam. Cztery z nich, pół - ziemianki pół - chaty i jeden obiekt produkcyjny z kamieniem żarnowym i paleniskiem z bryłkami żelaza oraz fragment naczynia, być może tygla służącego do prymitywnego wytopu żelaza. Osada datowana na X-XI w. Odnaleziono relikty osadnictwa neologicznego: Rdzeń z krzemienia woskowo - czekoladowego i odłupek obsydianowy . Wyroby charakterystyczne dla kultur naddunajskich. Istniała tu osada grupy tarnobrzeskiej. Odnaleziono ślady osadnictwa kultury Łużyckiej z 1200-1300 w p.n.e. ; fragmenty gliniastych placków, grudek polepy z roślinnymi odciskami, kamienne rozcieracze zboża. Ponadto odkryto osadę pochodzącą z okresu początków kultury przeworskiej, z II w. naszej ery, mocno zniszczoną na skutek eksploatacji piasku. Jeszcze po II wojnie światowej w Dąbiu był, otoczony parkiem krajobrazowym, dwór należący do Anny Gaszyńskiej. Obok znajdowały się czworaki, stajnie i spichlerze, a w ogrodzie oranżeria. W dworze mieszkali wówczas ludzie z wioski, którzy stopniowo wyprowadzili się z nie remontowanych pomieszczeń. W końcu lat 60- tych, cały zespół został zlikwidowany. Na miejsce dawnego parku zbudowano zakład produkcyjny i dziś nie ma już śladów po dawnej posiadłości. Ocalała jedynie stara kapliczka wzniesiona około połowy 1868r. z fundacji Wolskich, ówczesnych właścicieli majątku. Wewnątrz znajdowała się rzeźba Jana Nepomucena. Mury starej ceglanej kapliczki rozpadły się. W latach 70 tych, mieszkańcy wioski postawili nową kapliczkę, tam też przeniesiono z poprzedniej kapliczki, figurę Jana. Przez Dąbie płynie rzeczka Tuszymka zwyczajowo zwana "Dąbska Rzeczka". Dawniej rzeczka wpadała do Wisłoki bliżej Tuszymy. Początkiem XX w. właściciele dworu w Dąbiu zmienili bieg rzeczki tak, aby płynęła obok dworku. W miejscu dawnego koryta, nadal widać obniżenie terenu. W czasie wielkiej powodzi w 1934r. woda przerwała wał na Tuszymie. Wówczas woda popłynęła pradawnym korytem w stronę Rzemienia, zalewając pola uprawne wioski Tuszymy.