EKOmuzeum Ziemi Przecławskiej

TUSZYMA - BIAŁY BÓR
 

 
Dane o pochowanych:

Pochowano tu 171 żołnierzy, w tym 114 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 57 żołnierzy armii rosyjskiej.

Wykaz jednostek żołnierzy pochowanych na cmentarzu

Armia austro-węgierska:

TKJR 1, TKJR 2, IR 80, IR 82, IR 62, IR 71, IR 56, JR 56, JR 88, JR 18, FKR 30, FKR 42, FHR 2, FHR 5

Armia rosyjska:

IR 167, IR 214, IR 215, IR 222, IR 278

Daty śmierci:

7, 14, 20, 21, 22. X. 1914 r.

10- 13. V. 1915 r.

Nazwiska pochowanych:

Franz Pikulak

E?fanrich Mans

Jakob Gromek

Wasyl Drozd

Michael Wołk

Wasyl Padula

Johan Maksymo

Michael Picek

Ludwig Zawila

Gregor Bilak

Josef Kotasek

Josef Folygas

Josef Hlobey
 

 

    Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej na granicy wsi Tuszyma i Biały Bór jest cmentarzem zbiorczym dla najbliższej okolicy. Po dokonaniu ekshumacji z miejsca pierwotnego pochówku przeniesiono tu ciała żołnierzy z miejscowości: Biały Bór, Przecław, Kiełków, Książnice, Dobrynin, Dębrzyna, Wylów.

    W 1917 roku został wykonany projekt wystroju cmentarza. Cmentarz planowano ogrodzić murem betonowym, skokowo dopasowanym do rzeźby terenu a wejście ująć w portal z ażurową, dwuskrzydłową bramą wejściową. W szczytowej części cmentarza przewidziano miejsce na pomnik centralny wykonany z betonu na ścianach którego miały być wyryte nazwiska pochowanych. Już rok później projekt uproszczono-zrezygnowano z muru i portalu który miano zastąpić wałem ziemnym. Projektu jednak nigdy nie zrealizowano. Cmentarz ogrodzono w późniejszym czasie betonowymi słupami pomiędzy którymi rozpięto stalowe rury.

    Zaniedbany cmentarz w 1940 roku uporządkowali stacjonujący tu Niemcy. Zniwelowano wówczas dzikie wyrobiska piasku i usunięto resztki betonowego ogrodzenia, postawiono krzyż centralny i posadzono kosodrzewinę.
 

 

    W latach 80-tych cmentarz ogrodzono współczesnym ogrodzeniem stalowym.

    W roku 2004 wykonano nowy projekt wystroju cmentarza który swoją formą nawiązuje do miejscowego budownictwa drewnianego i do cmentarzy zachodniej Galicji przede wszystkim do cmentarzy projektowanych przez słowackiego architekta Duśana Jurkovića.

    Obecnie trwają prace przy wystroju cmentarza które finansuje Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Gmina Przecław i osoby prywatne.

    Opiekę nad cmentarzem sprawuje Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Tuszymie.

    Cmentarz projektował  mgr Wojciech Kaszub.