EKOmuzeum Ziemi Przecławskiej

Zamek Przecław

Lokalizacja Przecławia przypada prawdopodobnie na czasy Bolesława Wstydliwego. Nie ma jednak żadnych informacji źródłowych, kiedy dokładnie powstało miasto. Pierwszy dokument potwierdzający miejskość Przecławia poświadcza dopiero zapiska z 1419 roku informująca, że "Jakub Splekot z synem Janem, mieszkańcy przedmieścia przecławskiego, mieli się stawić przed trybunałem ziemskim pilźnieńskim". Pierwszy dwór drewniany w Przecławiu wzniósł i otoczył ziemnymi wałami obronnymi Stanisław Ligęza. Wiadomo tylko, że dwór znajdował się w rękach Ligęzów do roku 1578, następnie zaś jako posag Anny Ligęzianki przeszedł w ręce Koniecpolskich. Na miejscu drewnianego dworu Andrzej Koniecpolski herbu Pobóg, wzniósł murowany, piętrowy i podpiwniczony pałac, który do dziś stanowi główny korpus zamku przecławskiego. Dwór w Przecławiu był jednopiętrowa, przykrywał ją dach przesłonięty attyką.

Wieś Rzemień leży 10 km na południe od Mielca. Znajduje się tu średniowieczna wieża mieszkalno-obronna otoczona fortyfikacjami. Wieża w Rzemieniu jest jedną z pierwszych budowli murowanych, wzniesionych na terenie Puszczy Sandomierskiej. Najwcześniejsza wzmianka dotycząca budowli pochodzi z 1448 roku, zatem jej powstanie możemy odnieść do czasów wcześniejszych. Druga połowa XIV wieku to okres, kiedy właścicielami terenów na których znajdował się Rzemień byli nieślubni synowie Kazimierza Wielkiego Pełka i Niemierz. Możemy zatem wnioskować, że wieża w Rzemieniu powstała z inicjatywy Kazimierza Wielkiego. W XVI wieku Rzemień staje się siedzibą rodową Tarnowskich. Dokument z 1546 roku dotyczy podziału majętności między wdową po Stanisławie Tarnowskim, Katarzyną z Dąbrowicy i jej dwoma synami Wojciechem i Janem, przedstawia nam ówczesny stan wieży w Rzemieniu.

Jak wynika z tego dokumentu wieża pełniła funkcję mieszkalną, otoczona była wałami z bramą wjazdową i mostem. Istniało także podzamcze zwane Przedrostkiem, na którym wymienione są: stajnia, gumno, sad i in. Około roku 1580 Nelli i Justimonti (architekci włoscy) przeprowadzili prace budowlane w Rzemieniu. Był to zasadniczy etap przebudowy gotyckiej wieży w stylu renesansowym. Objęcie włości przez Lubomirskich rozpoczyna nową kartę w historii wieży. Poczet właścicieli otwiera Stanisław Lubomirski, który wg F.Siarczyńskiego "w 1640 roku basztami, okopami : 40 działami obwarował, a dzieciom swoim zlecił aby te z mieysca ruszane nie były".

Wieża usytuowana jest w dolinie rzeki Wisłoki na uboczu wsi Rzemień. Wzniesiona jest z cegły o układzie polskim, założona na planie kwadratu (14 x 14 m). Frontem zwrócona jest na zachód, obwiedziona cztero-bastionowym wałem ziemnym. Budowla jest czterokondygnacyjna, z zagłębionym przyziemiem i posadowiona na dębowych palach. Mury wieży posiadają znaczną grubość dochodzącą do 2,20 m. Zewnętrzne elewacje oblicowane są cegłą, dachy pokryte są dachówką tzw. "karpiówką" .